Carl Pudor - Historia Wysoczyzny Elbląskiej

Carl Pudor (*26.01.1885 w Dzierzgoniu, †12.10.1927 w Elblągu).

Był jego pomocnikiem, a w wieku 17 lat został sekretarzem zarządu malborskiego starostwa powiatowego. Powołany do wojska, służbę odbył w 3. Wschodniopruskim Pułku Grenadierów w Gdańsku. W 1877 roku został sekretarzem Związku Grobli i Wałów Prawostronnego Nogatu. Mieszkał i miał swoje biuro w Krasnołęce k. Starego Pola.

Z okazji 70. urodzin Carla Pudora i za jego zasługi dla Elbląga otrzymał od Rady Miejskiej tytuł "Starszego Miasta". W czasie I wojny światowej został powołany do wojska, gdzie jako major rezerwy dowodził batalinem Landwehry (obrona krajowa) w Malborku.

Carl Pudor największe zasługi położył jako pierwszy prezes założonego w 1901 roku Towarzystwa Krzewienia Turystyki w Elblągu i Okolicy (Der Verein zur Hebung des Fremdenverkehrs für Elbing und Umgebung e.V.) [zob. temat]. Jego prezesura w Towarzystwie trwała aż do śmierci w 1927 roku. Pod przewodnictwem Pudora elbląskie towarzystwo turystyczne stało się jednym z największych i najprężniej działającym w Niemczech. Poświęcił się bez reszty promowaniu piękna krajobrazu Wysoczyzny Elbląskiej, Żuław i samego Elbląga. Nieustannie zbierał i kolekcjonował eksponaty kultury materialnej, zabytki sztuki mieszczańskiej i chłopskiej. Na potrzeby towarzystwa i muzeum kupił kamienicę z 1624 r. przy ul. Garbary 29, która była siedzibą cechu kramarzy w l. 1701-1818 i założył tu w 1912 r. Muzeum Miejskie. Po jego śmierci muzeum to przemianowano na Muzeum im. Carla Pudora. Jeszcze za jego życia muzeum pod względem wnętrza i zgromadzonych eksponatów przyrównywano do gdańskiego Domu Uphagena. Muzeum C. Pudora zostało wypalone na początku lutego 1945 r. – dzisiaj puste miejsce na rogu ul. Przymurze/Garbary, obok d. Domu Modlitewnego Mennonitów. Car Pudor odkrył dla mieszkańców Elbląga tutejszy Las Miejski – Bażantarnię. Wytyczył nowe szlaki dla wędrówek pieszych, nadał nazwy ciekawym miejscom, drzewom, kamieniom, oznaczył wszystkie interesujące miejsca i obiekty przyrody. W pobliżu Suchacza kupił działkę o wielkości 270 morg, gdzie wybudował stację przyrodniczą i schronisko Towarzystwa Krzewienia Turystyki  w Elblagu i Okolicy. W Suchaczu kupił Zameczek nad Zatoką Haffschlößchen, gdzie otworzył 21 maj 1911 r. restaurację z tarsem widokowym i hotel. Dzisiaj jest tutaj Niepubliczna Szkoła Podstawowa im. Kaprów Polskich. Obok szkoły znajduje się głaz narzutowy poświęcony C. Pudorowi przywieziony tutaj z Jagodna w 1919 r. Obecnie widnieje na nim harcerska lilijka i napis: Zlot ZHP Ziemi Elbląskiej 1961.

      

C. Pudor był inicjatorem powstania i rozbudowy Towarzystwa Żeglugi Parowej Augusta Zedlera, które obok Elbląskiej Żeglugi Parowej Ferdynanda Schichau`a, obsługiwało rejsy z Elbląga do Krynicy Morskiej. W Towarzystwie piastował funkcję zastępcy prezesa, a później szefa rady nadzorczej. Z jego inicjatywy zbudowano nową promenadę w Krynicy Morskiej, zakład kąpieliskowy. Zasługą Pudora była też poprawa tutejszych dróg oraz elektryfikacja uzdrowiska. Jego dziełem była mapa turystyczna okolic Elbląga w skali 1 : 25000. Przed I wojną światową wydał Pudor duży przewodnik po Elblągu i okolicy, którego następne wydanie ukazało się w 1926 r. Po jego śmierci (12 października 1927 r.) jedną z elbląskich ulic nazwano Carl-Pudor-Straße (dzisiaj ul. Juliana Fałata).