Bruno Ehrlich - Historia Wysoczyzny Elbląskiej

Przejdź do treści

Bruno Ehrlich (*28.05.1868 w Gdańsku, † 07.02.1945 w Elblągu).
Profesor, z wykształcenia filolog klasyczny, muzealnik, od 1905 roku asystował Robertowi Dorrowi podczas jego badań archeologicznych. W latach 1906- 1916 Ehrlich był wiceprzewodniczącym, a następnie przewodniczącym (16.11.1916  –  23.05.1939, powołany ponownie  na  stanowisko  w  grudniu  1939, piastował je prawdopodobnie aż do końca działalności E.A.G.) Elbląskiego Towarzystwa Starożytności (dajej E.A.G.). Uczył w Gimnazjum Elbląskim języków starożytnych, a później też historii i religii. Prowadził również wykłady z prehistorii na Akademii Nauczycielskiej. Z ramienia E.A.G. prowadził prace wykopaliskowe w Elblągu oraz w podelbląskich miejscowościach. Bruno Ehrlich jest autorem pracy na temat neolitycznej ceramiki sznurowej z Suchacza. Zajmował się też kwestią przypuszczalnego ulokowania osady Truso, wysuwając hipotezę, iż znajdowała się ona na terenie miasta Elbląga.

Bruno Ehrlich był synem gdańskiego fabrykanta Lonisa Ehrlicha i Eweliny Wilhelminy Aleksandry z d. Hellwig. Po ukończeniu Gimnazjum Gdańskiego, w latach 1886–1892 studiował  filologię i archeologię klasyczną w Królewcu, Marburgu, Berlinie i Wrocławiu, gdzie w 1894 roku otrzymał tytuł doktora nauk filologicznych. Później pracował jako nauczyciel pomocniczy w Elblągu, Gdańsku, Starogardzie Gdańskim, Grudziądzu, Malborku i Chojnicach. W 1905 roku Ehrlich rozpoczął pracę w Gimnazjum Elbląskim, najpierw jako starszy nauczyciel, a od 1910 roku jako profesor i radca naukowy. Pracował tam aż do przejścia na emeryturę w 1932 roku.   
       
Bruno Ehrlich jest autorem wielu prac z dziedziny archeologii i historii, które ukazywały się w periodyku naukowym Elbinger Jahrbuch, którego był współtwórcą, wydawcą i od roku 1920 do 1941  współredaktorem, a także na łamach innych pism naukowych oraz osobno [zob. poniżej - Prace Bruno Ehrlicha]. Za swoją działalność został odznaczony pierścieniem honorowym Niemieckiego Towarzystwa do Historii i Prehistorii.  W 1918 roku z okazji siedemdziesięciolecia istnienia Elbląskiego Towarzystwa Starożytności Ehrlich został mianowany członkiem korespondencyjnym Towarzystwa Starożytności "Prussia". Z upoważnienia władz miejskich (tzn. nadburmistrzów Mertena i Woelk’a) oprowadzał po Elblągu zagraniczne delegacje.
      
W 1920 roku Ehrlicha mianowano stałym przedstawicielem męża zaufania ds. zabytków pradziejowych dla okręgu rejencyjnego Westpreussen. Był kontynuatorem osiągnięć wcześniejszych prezesów E.A.G. - Siegfrieda Angera (przewodniczący 12.10.1876 – 18.10.1883) i Roberta Dorra (przewodniczący 04.12.1884 – 16.11.1916). Rozbudował Muzeum Miejskie, które pod koniec lat 30. zajmowało już trzy zabytkowe kamienice na Starym Mieście i posiadało 12 działów oraz 30 sal wystawowych. Wraz z profesorem Maxem Ebertem prowadził pionierskie w skali Prus Wschodnich badania dawnych założeń obronnych. Przebadał kilkadziesiąt stanowisk archeologicznych, w tym w Kamionce-Żytnie, w Myślęcinie, w Elblągu przy ulicy Moniuszki i na Polu Nowomiejskim, a także w Św. Kamieniu-Przylesiu, Suchaczu i Tolkmicku. Współpracował ze znanymi wówczas archeologami pruskimi: Wolfgangiem La Baumem i Wilhelmem Gaertem, przyjaźnił się z Maxem Ebertem i Gustafem Kossinną, którego szkoły był zwolennikiem. Kossinna w 1895 roku sformułował teorię archeologii osadniczej (Siedlungsarchäologische Methode) głoszącą, że archeologiczne prowincje (kręgi) kulturowe zawsze odpowiadają określonemu etnosowi. Ehrlich uważał w ślad za swoim mistrzem, iż Słowianie przywędrowali na zajmowane przez nich obszary najwcześniej w VII wieku n.e., ale ich osadnictwo nie objęło obszarów położonych na wschód od Wisły i na północ od Ossy. Głównym zadaniem E.A.G. za prezesury Ehrlicha - zwłaszcza po 1933 roku -  było udowodnienie tej tezy poprzez badania archeologiczne, szczególnie badania stosunków osadniczych, a przez to potwierdzenie prawa Niemców (w myśl hasła Kossinny: Das Weichselland ein Urheimatboden der Germanen) do ziem położonych na wschodzie.
      
Bruno Ehrlich zginął 7 lutego 1945 roku podczas oblężenia Elbląga przez Armię Czerwoną, trafiony na ulicy odłamkiem granatu. Jego żoną była Greta z d. Wölke.


 
Prace Bruno Ehrlicha:
  1920 - Bericht über die Tätigkeit der Elbinger Altertumsgesellschaft in den Vereinsjahren 1915/16 bis 1918/19, „Elbinger Jahrbuch“ 1, 151–234.
  1921 - Der Schlossberg in Raygrod (Polen), [w:] Festschrift Adalbert Bezzenberger, Göttingen, 31–38.
  1922 - Bericht über Tatigkeit der Elbinger Altertumsgesellschaft in den Vereinsjahren 1919/20 und 1920/21, „Elbinger Jahrbuch“ 2 (1921/1922), 159–165.
  1923 -  Das Gräberfeld bei Pr. Holland, „Elbinger Jahrbuch“ 3, 196–200.
  1925 - Ausgrabungen und andere Forschungen der E. A.-G. im Vereinsjahre 1922/23, „Elbinger Jahrbuch“ 4 (1924), 163–168.
  1929 - Jahresbericht über die Tätigkeit der Elbinger Altertumsgesellschaft im Verreinsjahre 1927/28, „Elbinger Jahrbuch“ 8, 211–215.
  1931 - Schwerter mit silberschlagenen Scheiden von Benkenstein, Kr. Elbing, und einige west- und ostpreußische Vergleichsstücke, „Prussia. Zeitschrift für Heimatkunde und Heimatschutz“ 29, 16–46.
  1932 - Elbing, Benkenstein und Meislaiten. Ein neue Beitrag zur Trusoforschung, „Mannus“ 24/3, 399–420.
  1937 - Der preußisch-wikingische Handelsort Truso. Ein Forschungsbericht, „Elbinger Jahrbuch“ 14/1, 1–17.
  1938  - Neue Forschungsergebnisse zur Vor- und Frühgeschichte im deutschen Osten, „Ostdeutsche Monatshefte“ 19/1, 140–142.



Źródło:
Elbląski Wortal Historyczny [dostęp:10.09.2012]
www.mkidn.gov.pl [dostęp:22.02.2014]

Wróć do spisu treści